Γιαγιάδες no.1

Ήρθε η ώρα να καταθέσουμε τις προτάσεις μας για τις δραστήριοτητες των "Urania's Gardens" του 2009. Στα πλαίσια της προβολής και ανάδειξης πολιτισμών, σκέφτηκα να παρουσιάσω τα εργόχειρα και τις εξιστορήσεις των γιαγιάδων της Ηπείρου... δεν έχουν μείνει πολλές που ζούνε στα χωριά. Αυτός είναι ο πρόλογος της ιδέας και κάποιες φωτογραφίες από το ντοσιέ εργασίας μου. Η ιδέα έπρεπε να συνδεθεί με την πρόταση της UNESCO για σύνδεση πολιτισμού και αστρονομίας, με την προτροπή "every culture has a sky" για το 2009. Έτσι κάπως δημιουργήθηκε ο "Αστερισμός των Γιαγιάδων"... Θα παρουσιαστεί τον Οκτώβρη του 2009 στην Πολιτιστική Ημερίδα που θα διοργανωθεί στην Αθήνα. «Γιαγιάδες» Συλλογή και προβολή εργόχειρων και εξιστορήσεων από τα μέσα του 20ου αιώνα, από γιαγιάδες που ζουν σε χωριά της Ηπείρου. Εργόχειρα φτιαγμένα στα μέσα του 20ου αιώνα, από κορίτσια που ζούσαν στα χωριά της Ηπείρου. Στα χωριά αυτά τις συνάντησα το 2009, ως γιαγιάδες πια. Φυλούσαν τα κιλίμια που είχαν φτιάξει μέσα σε μπαούλα. Τους ζήτησα να διαλέξουν ό,τι ήθελαν και να μου διηγηθούν ό,τι θυμόνταν από τη ζωή τους. Στην περιφέρεια των Ιωαννίνων υπάρχουν πολλά χωριά με παράδοση σε μάλλινα υφαντά, φιλοτεχνημένα από γυναίκες. Το πλέξιμο και το κέντημα ήταν μια γυναικεία οικιακή απασχόληση για όλες τις ηλικίες. Γυναίκες της παραδοσιακής κοινωνίας κεντούσαν για να διακοσμήσουν τα σπίτια τους, έπλεκαν ρούχα και ύφαιναν στον αργαλειό. Στη σύγχρονη κοινωνία τέτοιες ανάγκες ένδυσης και διακόσμησης του σπιτιού καλύπτονται από την βιομηχανία. Στα χωριά όμως συνεχίζουν να ζουν τα κορίτσια που κεντούσαν κι έπλεκαν. Έχουν γίνει γιαγιάδες… Όπως από τα βάθη των αιώνων οι άνθρωποι φαντάζονταν και ονόμαζαν τους αστερισμούς στον χάρτη του ουρανού, φαντάστηκα πάνω στον χάρτη της γης έναν αστερισμό στον οποίο κάθε αστέρι αντιπροσωπεύει τον τόπο που ζει η κάθε γιαγιά. Ονόμασα τον αστερισμό αυτό «Γιαγιάδες». Η ιδέα του «αστερισμού των Γιαγιάδων της Ηπείρου» δημιουργήθηκε σαν κίνηση ευαισθητοποίησης απέναντι στην τρίτη ηλικία, στην περιφέρεια των πόλεων που ερημώνεται σταδιακά και σε μια παραδοσιακή έκφανση που ξεχνιέται. Οι γιαγιάδες που συνάντησα μου μίλησαν με πάθος και χιούμορ για τις ζωές τους και έδειξαν με χαρά τα δημιουργήματά τους, που με τόσο κόπο είχαν φτιάξει. Με συγκίνησαν πραγματικά κι εύχομαι ο αστερισμός των Γιαγιάδων να μεγαλώνει συνεχώς και να φέρνει στο φως μοναδικές ιστορίες και δημιουργίες. Μαριάνα Ζήκου