Αναδρομή στα οράματα μιας Ελλάδας μέσα από εικόνες

Το όραμα της Μεγάλης Ιδέας, Grossi
(Εθνική Βιβλιοθήκη, Παρίσι)

Λεζάντα: "Η Ελλάς ονειρεύεται την Ευρώπη να οδηγεί μεγαλοπρεπώς τον ελληνικό λαό στο πεπρωμένο του: τον θρόνο του Βυζαντίου. Το όραμα της Μεγάλης Ιδέας ενισχύθηκε σημαντικά τη περίοδο του Όθωνος".


Ελλάδα και Μεξικό σε αναζήτηση προστάτου
(γαλλική εφημερίδα Charivari, Εθνική βιβλιοθήκη, Παρίσι)

Λεζάντα: "Αυτοί οι κύριοι δεν είναι τόσο γυναικάρεσκοι για να τους περιμένουμε έτσι, φέρεται να λέει η Ελλάδα προς το Μεξικό".


Βέβαια ...
Έλληνες ζωγράφοι που σπουδάζουν στο εξωτερικό αρχίζουν να φιλοτεχνούν πίνακες με ρομαντικοποιημένα θέματα:
Ειδύλλιο, Θεόδωρος Βρυζάκης, 1862
(λάδι σε μουσαμά, Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου)

...αντιγραφές τα περισσότερα από την ευρωπαϊκή εικονοποιία:
Εικονογράφηση Δον Ζουάν 
(μυθιστόρημα του Lord Byron), Richard Westall, 1820

Το ελληνικό κράτος χρησιμοποιεί αυτά τα έργα τέχνης για να συγκινήσει τις ευρωπαϊκές δυνάμεις και δεν τα καταφέρνει άσχημα:
 
Έρανος υπέρ των Ελλήνων, Γαλλία, 1826
(Εθνική Βιβλιοθήκη Γαλλίας, Παρίσι)


Περνάνε κάποια χρόνια και κάτι αλλάζει στην Ελλάδα:
Οικογένεια Αθηναίων, Φίλιππος Μαργαρίτης, 1855-1860
(Αλμπουμίνα, Εθνική Πινακοθήκη, Αθήνα)

"Η γενιά της επανάστασης με φουστανέλα, οι απόγονοί της με ρούχα του δυτικού συρμού. Φωτογραφική τεκμηρίωση της μαρτυρίας του Φραγκίσκου Λένορμαν για την Αθήνα του τέλους της οθωνικής περιόδου: "…είναι η πόλις των μεγάλων αντιθέσεων. Άλλοι κυκλοφορούν με φουστανέλα και βράκες, άλλοι είναι ντυμένοι με την τελευταία γαλλική μόδα, πίνουν μπύρα, καπνίζουν πούρα Αβάνας και διαβάζουν ξένες εφημερίδες".

Μετά την θέσπιση του ελληνικού κράτους το 1830, ξένοι βασιλείς, ευγενείς και διπλωμάτες μεταφέρονται στη νέα πρωτεύουσα, την Αθήνα. Τα τούρκικα λουτρά, οι βρύσες και τα βυζαντινά εκκλησάκια καταστρέφονται και η πόλη εξευρωπαΐζεται γρήγορα μέσα στην επόμενη δεκαετία. «Ά, στην Αθήνα η γραφικότητα χάθηκε πια», έλεγε εκείνον τον καιρό -το 1839- ο αυστριακός πρόξενος και παλιός της κάτοικος Gropius. Οι νοικοκυραίοι μεταφέρονται από τα λαϊκά αρχοντόσπιτα στους νεοκλασικούς οίκους όπου οι γυναίκες κυκλοφορούν άνετα φορώντας τα φαρδιά κρινολίνα τους.
«Η Αθήνα είναι η μόνη πόλη στον κόσμο», έγραφε στα 1913 ο Γουσταύος Φούζερ «όπου μερικές καταστάσεις που αλλού θα φαινόντουσαν υπερβολές μυθιστοριογράφου, δεν αγγίζουν την παραδοξολογία».


Η ευρωπαϊκή εικονοποιία όμως εμπνέεται από την ιδέα της Ελλάδας και παράγει τα δικά της οράματα:
Ελληνίδα γυναίκα, Sir Lawrence Alma-Tadema, 1869
(λάδι σε μουσαμά, ιδιωτική συλλογή)

Ελληνίδα σκλάβα, Max Nonnenbruch, π. 1870
(λάδι σε μουσαμά, δημόσια συλλογή)


Οι εύπορες ελληνίδες της πρωτεύουσας βέβαια στα μέσα του αιώνα είναι κάπως έτσι:
Προσωπογραφία κυρίας με φτερό, Γεώργιος Μαργαρίτης, π.1850
(λάδι σε μουσαμά, Εθνική Πινακοθήκη-Συλλογή Ε Κουτλίδη, Αθήνα)


Προς το τέλος του αιώνα η οριενταλιστική αισθητική φθίνει. Οι εικονογραφικές προσωποποιήσεις της Ελλάδας από τους ευρωπαίους άρχισαν να μεταμορφώνονται από όμορφες νέες γυναίκες που πόζαραν αισθησιακά σε καρικατούρες των πιο αντιερωτικών συμβόλων, όσο τα συμφέροντα συγκρούονταν και οι σχέσεις με την Ελλάδα γίνονταν όλο και πιο προβληματικές: το γκρινιάρικο παιδί, το πόδι που βρωμάει, αλλά και μια γελοιογραφική αναπαράσταση της Ελλάδας που δίνεται σαν σκλάβα με χρηματικό αντάλλαγμα.



(διαδικτυακή εταιρεία “Cartoonstock”, συλλογή “vintage cartoons”)

Στα τέλη του 19ου αιώνα οι γελοιογραφικές απεικονίσεις της Ελλάδας σε ευρωπαϊκά έντυπα πληθαίνουν καθώς οι σχέσεις Ελλάδας και Ευρώπης περνάνε κρίση.

63 comments:

  1. Το καλύτερο σχόλιο που έχω διαβάσει εδώ κ καιρό για την πονεμένη επικαιρότητα!

    ReplyDelete
  2. Μαριανα μου ολα αυτα ειναι τοσο ενδεικτικα της σημερινης ασχημης καταστασης που διχως αλλο εχει να κανει με το παρελθον μας και με τις προσπαθειες να μοιασουμε με οσους μας περιφρονουσαν....αντι να τους αγνοησουμε και να παρουμε το δικο μας δρομο....


    Φιλια!

    ReplyDelete
  3. Να'σαι καλα Χρήστο! Αχ αυτή η επικαιρότητα, είναι πιο παλιά από ποτέ!

    ReplyDelete
  4. *Elva

    Πολύ σωστή η παρατήρησή σου Elva. Θα ήταν προτιμότερο να αγνοούσαμε -τότε και τώρα- όσα μας μεταμορφώνουν σε παλιάτσους κάθε φορά που η ιστορία κάνει τους κύκλους της. Βέβαια τότε υπήρχαν και κάποια ρομαντικά ιδανικά από τη μεριά μας (όσο επικίνδυνα και να ήταν όπως η δόμηση μιας εθνικής ταυτότητας).

    Σήμερα στήνεται ένα θέατρο του παραλόγου. Οι πρωταγωνιστές είναι πολλοί, ποιος μπορεί όμως να τους δει αφού βρίσκονται κρυμμένοι πίσω από το παραβάν-δολάριο; Και νομίζω έτσι θα συνεχίσει... εμείς όλοι να περιμένουμε, άλλοι όρθιοι άλλοι καθιστοί, άλλοι φωνάζοντας, να ξεκινήσει η παράσταση, να δούμε "τι παίζει" και μόλις η αυλαία ανοίξει, χαζεύουμε ένα μάτσο μαριονέτες να χορεύουν παλαβά...

    ReplyDelete
  5. Πάντως η Ελληνίδα σκλάβα, δείχνει να ξέρει την θέση της, μιά και κοιτάζει κάτω χαμηλά..
    σε αντίθεση με την δήθεν εξελιγμένη κυρία με το φτερό που νομίζει οτι το ράσο κάνει τον παππά..

    πολύ καλό θέμα :)

    καλό βράδυ Μαριάνα :)

    ReplyDelete
  6. Πολύ καλή ανάρτηση με πολύ ψάξιμο και ευρηματικότατα σχόλια!

    ReplyDelete
  7. άξιζε το κόπο η αναμονή της νέας σου ανάρτησης μαριάνα!
    Ξέρεις περισσότερες λεπτομέρειες για το συγκλονιστικό γράφημα με τις 2 γυναίκες (ελλάδα-μεξικο); Και προπάντων γιατί μεξικό; (ή απ' την άλλη, γιατί ελλάδα..; τέλος πάντων, γιατί αυτές οι χώρες μαζί;) Έχει μήπως να κάνει με το παρόμοιο έτος ανεξαρτησίας;

    ReplyDelete
  8. Η ιστορία επαναλαμβάνεται ως "φάρσα";

    Εμείς το ξέρουμε.

    Μαριάνα ξανά μπράβο για την ανάρτηση, διαχρονικής σημασίας και πολύ φοβάμαι, ότι πάλι θα επαληφθούμε, στο απώτερο μέλλον.

    Καλό σου Σ/Κ

    ReplyDelete
  9. Για ποιο πράγμα να σου δώσω συγχαρητήρια, Μαριάνα; Για την ιδέα σου, που υλοποιήθηκε τόσο όμορφα, για το γεγονός ότι από μόνη της είναι ένα τόσο εύστοχο σχόλιο της πραγματικότητάς μας με όχημα την τέχνη; Μπράβο, κοριτσάκι! Για όλα τα παραπάνω μαζί. Να είσαι καλά - όσο γίνεται αυτόν τον χαλεπό καιρό.

    ReplyDelete
  10. Anonymous15/5/10 16:03

    Καλησπέρα,

    Όλα αυτά τα κείμενα δεν μπορώ να καταλάβω τί σχέση έχουν μεταξύ τους? Δεν νομίζω ότι υπάρχει καμμία σύνδεση. Αν πραγματικά ήθελες να κάνεις μία ιστορική αναδρομή όφειλες μία σοβαρότητα τουλάχιστον... αυτό το κείμενο είναι λίθοι, πλίνθοι ατάκτως ερειμμένοι... έλεος ομως! Τί σχέση έχει η Ελλάδα με το Μεξικό? η "μπουρζουανζία" με τα Επτάνησσα? και κυρίως στο θέμα σου ερωτική πρόκληση ή κάπως έτσι σε μία προηγούμενη ανάρτησή σου - το έχεις κάνει και sequel axxxxxxa! - πού είναι το ερωτικό και που είναι η πρόκληση πές μου (!)... η μπουμπουλίνα και ο Λόρδος Βύρων και τα vampire ασκούν ερωτική έλξη??? καμμία σχέση... Και άκου "μπουρζουάδες αναγνώστες" τελείως αντι - λογοτεχνικό και αστείο! δείχνει έλλειψη γνώσης αυτή η διάλεκος δεσποινίς Μαριάνα...δηλαδή αν ήμουν ιστορικός της τέχνης όπως διατείνεσαι ότι είσαι θα ξεχνούσα και αυτά που ξέρω!!!
    Στην τελική, άσε την τέχνη και την θεωρία της σε αυτούς που την ξέρουν...

    ReplyDelete
  11. Anonymous15/5/10 16:05

    Α, και για του λόγου το ακριβές "Το όραμα της Μεγάλης Ιδέας" ήκμασε επί Βενιζέλου΄και όχι επί Όθωνα!!!
    και τώρα μπορείς να σβήσεις τα σχόλιά μου, όπως συνηθίζεις να κάνεις άλλωστε...!

    ReplyDelete
  12. Γεια σου Ευρύνοε,
    χάρηκα που σε "είδα". Εκείνα τα χρόνια μάλλον κάπως έτσι πήγαινε, τα ράσα έκαναν τον παπά! Μάλιστα όσα πιο ακριβά ήταν τα ράσα τόσο πιο βαρβάτος ήταν ο παπάς... μπα, καμιά σχέση με σήμερα δηλαδή!! ;)

    Καλή σου εσπέρα!

    ReplyDelete
  13. Σε ευχαριστώ Navarine, να'σαι καλά! Τα δύο πρώτα σχέδια προέρχονται από ένα βιβλίο που ήθελα καιρό τώρα, όμως ήταν ακριβό. Ευτυχώς το βιβλιοπωλείο έβαλε προσφορές σε κάποια "ξεχασμένα" βιβλία και μπόρεσα να το αποκτήσω!

    ReplyDelete
  14. el-Romandante! :)

    χαίρομαι που άξιζε η αναμονή. Το Μεξικό και η Ελλάδα βρέθηκαν να χρειάζονται βοήθεια από τα μεγάλα κεφάλια λοιπόν... Δίνω το θέμα που ανέφερες πάσα στον αγαπητό Θερσίτη, που οι γνώσεις του στα ιστορικά είναι εντυπωσιακές... ή έτσι λέει τουλάχιστον!! Για να δούμε, έχει πέσει όντως μέσα στον μαγικό ζωμό της υπερφυσικής γνώσης ιστορικών (και λοιπών) στοιχείων;

    χαχα να περνάς καλά!

    ReplyDelete
  15. Κατατοπιστικότατες οι φωτό αν και η Μεγάλη Ελλάδα ως Ιδέα μας έφερε σε αυτά τα χάλια.

    ReplyDelete
  16. Αγαπημένη Βάσσια,

    Μπράβο για τα όπλα -ποιήματα με τα οποία διάλεξες να πολεμήσεις στο blog σου. Ας μην επιτιθόμαστε μονάχα σε αυτή τη πραγματικότητα, όσοι μπορούν ας αντιτάξουν και τη δημιουργία. Σε μια αγαπημένη μου θεατρική παράσταση ένας από τους πρωταγωνιστές φωνάζει: The opposite of love is not hate, it is creation.

    Καλό σαββατοκύριακο να περάσεις, σε ευχαριστώ!

    ReplyDelete
  17. Νερένια,
    σε ευχαριστώ πολύ! Εκτιμώ όσα γράφεις. Να'μαστε όλοι καλά. "τι είχα, τι έχασα"... ;p

    Καλή συνέχεια!

    ReplyDelete
  18. Ξωτικό,
    και να πεις ότι ήταν και ωραία...

    ReplyDelete
  19. Ιωάννα (ανώνυμη),

    το προηγούμενο σχόλιό σου το είχα σβήσει γιατί μιλούσες άσχημα για την εισήγηση του κ. Καγιαλή που είναι ένας καθηγητής του οποίου θαυμάζω τη σκέψη και το έργο του.

    Δεν ισχυρίστηκα κάπου ότι είμαι Ιστορικός Τέχνης...

    ReplyDelete
  20. Ενδιαφέρουσα έρευνα Μαριάννα, μία ανάρτηση διαφορετική με αυτά που έχουμε συνηθίσει να διαβάζουμε για το παρελθόν σε διαφορες αναλύσεις "ειδικων". Οι γελοιογραφίες προβάλλουν πάντοτε με άριστο τρόπο την ψυχολογία της εποχής.

    ReplyDelete
  21. Ήρθα να σε διαβάσω με χαρά αλλά στεναχωρέθηκα λίγο με τα σχόλια του ανώνυμου που διάβασα. Δέχομαι κι εγώ καμιά φορά και με προβληματίζουν. Περισσότερο όμως στεναχωριέμαι όταν μου τα στέλνει γνωστός blogger. 'Εστω, δεν πτοούμαστε, συνεχίζουμε...

    Καλό σου βράδυ και καλή βδομάδα από αύριο...

    ReplyDelete
  22. Γεια σου φίλε μου Διάττων,

    σε ευχαριστώ για τα όμορφα λόγια σου και τις ευχές σου. Θα περάσω από τη γωνιά σου να πιούμε ένα μοχίτο μαζί με τους σημερινούς σου φιλοξενούμενους και όλα τα κακά... "θα καούν από τον ήλιο"! Hasta luego!

    Ο καθένας μας δίνει ό,τι έχει. ;)

    ReplyDelete
  23. NdN,
    σε ευχαριστώ, να'σαι καλά! Οι γελοιογραφίες είναι πράγματι αδιαμφισβήτητα ιστορικά ντοκουμέντα, μάλιστα σκεφτόμουν το ενδιαφέρον που θα είχε η πραγμάτευση ενός κοινωνικού θέματος με βοηθητικό εργαλείο ειδικά τις γελοιογραφικές εικονογραφήσεις.

    ReplyDelete
  24. Τέλειο !
    Οι φωτό σου και gαμώ και καπάκι τα σχόλια !
    Καλοδουλεμένο εμπνευσμένο πόστ !!!
    (Ρε πούστη μου δεν αλλάζει τίποτα εδώ και πολλά χρόνια στο χωριό μας )

    ReplyDelete
  25. χαχα γεια σου habilis, Σ'ευχαριστώ, μ'αρέσει με τι αγανάκτηση βγάζεις το συμπέρασμα! Ε όλο και κάτι αλλάζει ...οι γελοιογραφίες εκσυγχρονίζονται, αλλά στην ανάγκη και οι παλιές καλά κάνουν τη δουλειά τους ;)

    ReplyDelete
  26. Πραγματικά εξαιρετική ανάρτηση και μπράβο σου που το έκανες!

    ReplyDelete
  27. Διαχρονικότατη ανάρτηση, το θέμα είναι ακρως επικαιρο μιας και σιγα σιγα θελει δε θελει ο καθεις ελλην (sic) θα καταλαβει οτι παντα η μοιρα του δεν οριζοταν απο τον ιδιο, διοτι αλλοι ειχαν το πανω χερι....γραικοι για παντα...

    καλημερα μαριανα!

    ReplyDelete
  28. Ευχαριστώ για την ενθάρρυνση κ.Νικολάΐδη!

    ReplyDelete
  29. Γεια σου Πάλαλε,
    Υπήρχαν και κάποιες προσπάθειες να διώξουν το 'πάνω χέρι', αλλά κατέληξαν να φαγώνονται μεταξύ τους... Πάντως κάθε κράτος έχει να παλέψει με τα δικά του φαντάσματα. Γιατί για να στήσεις ένα κράτος χρειάζεσαι κυρίως αυτά.

    ReplyDelete
  30. Such an interesting post! You do lot of research before your posts. Do you study arts n history?

    ReplyDelete
  31. Ωραίοι οι πίνακες, οι γκραβούρες και η σύνδεση με τα ιστορικά στοιχεία Μαριάνα ;-))

    ReplyDelete
  32. Hi Kirigalpoththa,

    Yes, that is my area of study and thank you for crediting me these elements. Much appreciated it! Regards from Greece!

    ReplyDelete
  33. Ειρήνη, καλώς την! :))

    ReplyDelete
  34. sotiris pastakas20/5/10 11:03

    τελικα ο Γιωργος Μιχος κανει τις υποκλοπες τους εκβιασμους και τις κατασκοπιες.

    ReplyDelete
  35. Ωραία σύνθεση Μαριάνα!
    Έχεις ένα δικό σου ύφος (style) να εκθέτεις τα πράγματα.
    Θα μπορούσες να γίνεις και μια απολαυστική ιστοριογράφος με το χάρισμα της ανάπλασης που διαθέτεις.

    Το σχόλιο σου «Πάντως κάθε κράτος έχει να παλέψει με τα δικά του φαντάσματα. Γιατί για να στήσεις ένα κράτος χρειάζεσαι κυρίως αυτά.» είναι δυνατό. Συνοψίζει το κείμενο σου κι αυτά που υποδηλώνει η λιτότητά του. Θεωρώ επίσης οτι είναι μια φράση-κλειδί για την εποχή. Πρέπει να αναμετρηθούμε με τα φαντάσματά μας. Σ' αυτή τη γενική κρίση εμείς διεξάγουμε και μία ειδική, δική μας αναστάτωση. Και ως κοινωνία χρωστούσαμε μια κρίση στον εαυτό μας.
    Πως θα αυτοβιογραφηθούμε στα κιτάπια της Ιστορίας; Θα καταφέρουμε να βρούμε το ρυθμό μας;
    Ελπίζω να απαντήσουμε με δικά μας λόγια αυτή τη φορά.


    (αποστέλλω κι ένα μικρό fado για να πάει καλά το απόγευμα. νομίζω πως η εικονογράφησή του θα σου αρέσει).
    http://www.youtube.com/watch?v=-FlawCxuTOY

    ReplyDelete
  36. sotiris pastakas,
    έχεις επίγνωση της σοβαρότητος του ισχυρισμού σου; Εδώ... τώρα ... σε τούτο το μπλογκ... είσαι το καταγγελτικό στοιχειό που λοιδορεί εις βάρος του Γιώργου Μίχου...
    Οϊμέ και τρις αλί!

    ReplyDelete
  37. Άρη,
    πολύ δυνατό το σχόλιό σου που εκκινήθηκε από... σχόλιο! Νομίζω ότι η αναστάτωση θα επιτείνεται καθώς θα προσπαθούμε να δομήσουμε "μια κρίση για τον εαυτό μας", όπως λες. Ίσως αρχίσουμε προς μεγάλη μας έκπληξη να συνειδητοποιούμε τα δικά μας αόρατα-φανταστικά σκέλη, ίσως να μας δούμε σαν ένα μεγάλο παγόβουνο -σαν αυτό που έριξε τον Τιτανικό- και ίσως μάλιστα καταλάβουμε ότι η κορυφή του που επιπλέει είναι το φαντασμένο μας κεφάλι! Θέλει πολύ φαντασία για να βρεις τον εαυτό σου... αλλά θέλει πολλά περισσότερα για να τον αλλάξεις (σε παραπέμπω στο απόσπασμα στη δεξιά λωρίδα του μπλογκ από τον Bertolt Brecht).

    Σε ευχαριστώ πολύ για το fado, πράγματι ήταν όμορφη η επέλαση των διάσημων πινάκων, η συνειρμική σχέση του τίτλου (Desgarrada) με την επίκαιρη κατάσταση και επίσης με κέρδισε η μουσική του ίδιου του fado. Πάντως, πάνω στο τρίτο ακριβώς λεπτό του βίντεο μπαίνει ένας πίνακας που σου τον δίνω πάσα, είναι ωραίος για να αναλογιστεί κανείς... κυρίως πολιτικά θέματα! ;)

    Μόνο που λυπήθηκα που δεν έχεις link παραπομπής στο όνομά σου.. Αν γράφεις θα ήθελα πολύ να σε παρακολουθήσω.

    ReplyDelete
  38. Μαριάνα,
    (μια και είμαστε στην επικράτεια των φαντασμάτων)
    έχει ενδιαφέρον ο πίνακας τον οποίον μου πάσαρες, θυμίζει αυτόν που παραθέτεις στην αρχή του κειμένου σου. Ίσως είναι μια παραλλαγή του. Πιθανή, παραλλαγμένη επίσης λεζάντα : Η Ελλάς ακούει την Ευρώπη που άδει το πεπρωμένο του ελληνικού λαού.
    Στο ημιφωτισμέο βάθος ο λαός που «τα ακούει». Η Ελλάς ως συνήθως με κάτι πρόχειρο και ελαφρύ επάνω της. Ο εξωτισμός της Ευρώπης, που εδώ εκφράζεται ενδυματολογικά, ως ένα από τα χαρακτηριστικά της παρηκμασμένης αστικής αντίληψης της για τη ζωή.

    Αυτό που με ενδιαφέρει σ' αυτή τη σκηνή είναι οτι υπάρχουν τρία (τουλάχιστον) φαντάσματα παρόντα μέσα από τα βλέμματα των τριών προσώπων.
    Η οργανούχος Ευρώπη στοχεύει κάποιο φάντασμα ψηλά. Ίσως αυτό που ίπταται πάνω απ' όλη την ευρώπη (αυτή τη φορά όμως είναι το φάντασμα του μηδενισμού). Ετσι είναι πιθανόν το όργανο που κρατάει να το προτάσσει ως όπλο εναντίον του φαντάσματος.
    Η Ελλάς προσβλέπει σε ένα φίλιο φάντασμα αν βασιστούμε στην πόζα της. Υπάρχει εξοικείωση.
    Ο λαός στέλνει το βλέμμα του σ' αυτό που βρίσκεται ευθεία μπροστά του. Δεν βλέπουμε τι βλέπει.

    Αν απαλείψουμε όμως την τρίτη και ψευδαισθητική διάσταση του πίνακα και διαβάσουμε την δισδιάστατη πραγματική πραγματικότητά του θα αναγκαστούμε να δούμε οτι ο λαός έχει ένα εμπόδιο μπροστά του μια πορτοκαλί κολώνα η οποία τον ξεπερνά, η Ευρώπη ετοιμάζεται να τον λογχίσει με το όργανό της και η Ελλάς το μόνο κέρδος που θα αποκτήσει από το σκέρτσο της είναι το ημιθανές σώμα του λαού πάνω στη λευκότητά της.

    Μια άλλη πιο προσεκτική ματιά ανατρέπει κι αυτή την ανάγνωση. Οι δυο γυναίκες μοιάζουν σάν δίδυμες.
    Ίσως συμβολίζουν τις δύο αντιμαχόμενες ιδεοληψίες που βαραίνουν «το φαντασμένο μας κεφάλι» όπως λες: τη Δύση και την καθ' ημάς Ανατολή.
    Ο λαός στο βάθος διστακτικτός και μόνος ανάμεσα στα ενσαρκωμένα φαντάσματά του προσβλέπει σ' έναν τρίτο δρόμο ή στην έξοδο κινδύνου.

    Υπάρχουν βέβαια και αναγνώσεις πέραν της πολιτικής. Θα μπορούσε κάποιος να συμπλέξει σε μία ενιαία οργιαστική φαντασμαγορία πρόσωπα και φαντάσματα, μουσικές και μουρμουρητά, χρώματα κι αρώματα.
    Στοιχειωμένος πίνακας οποσδήποτε. Γνωρίζουμε τον κατασκευαστή του; Ίσως οι δηλωμένες προθέσεις του μας βοηθήσουν να μυθιστορήσουμε καλύτερα το έργο του.

    * Ο Brecht, ναι, μίλησε! Δεν είναι παράξενο που φωνές από τόσο μακρυά μιλούν την εποχή μας; Αυτό έχει και μια νότα απελπισίας: εκείνο το πικρό αστείο με την Ιστορία και την φάρσα. Παρηγορεί όμως το σχόλιό σου «Θέλει πολύ φαντασία για να βρεις τον εαυτό σου... » γιατί βάζει στο παιχνίδι και την δημιουργικότητα: μπορούμε πια να επινοήσουμε τον εαυτό μας. Είμαι κι εγώ αυτής της οπτικής και χαίρομαι όταν την ακούω να τραγουδιέται τριγύρω.

    * σ' ευχαριστώ για την επιθυμία σου να με παρακολουθείς και μη λυπάσαι άλλο. Ετοιμάζω ήδη ένα site, έχω μπλέξει όμως στα κατασκευαστικά τα οποία δεν είναι και το φόρτε μου και καθυστερούν τα εγκαίνια. Θα σε ενημερώσω.


    (link για την εικόνα μήπως τη χρειαστεί κανείς

    http://imagehosting.gr/show.php/1387833_.png.html )

    Ευχές για ένα απερίγραπτο απόγευμα.

    ReplyDelete
  39. Μερικά ιστορικά γεγονότα επαναλαμβάνονται
    Η φωτο με την Ελλάδα και το Μεξικό μοιάζει τόσο επίκαιρη
    κι ας έχει περάσει ένας και πλέον αιώνας
    Τώρα κατανοώ την σπουδαιότητα
    να γνωρίζει κανείς την ιστορία του τόπου του
    για να μην κάνει τα ίδια λάθη
    Κι εγώ ομολογώ ότι δεν την γνωρίζω
    Όπως πάντα με εκπλήσσομαι για τις γνώσεις
    και την μέθοδο που χρησιμοποιείς
    Ένα ακόμα μπράβο Μαριαν
    Καλημέρα...

    ReplyDelete
  40. Άρη,
    (συγνώμη καταρχάς για την αργοπορία να απαντήσω, είχα κάποιες διακοπές σύνδεσης)
    είναι σουρεάλ! ...κάπου προς τη μέση διαπίστωσα ότι μιλούσαμε για διαφορετικούς πίνακες, κάτι που αποδείχτηκε πολύ ενδιαφέρον τελικά!
    O Umberto Eco σε μια ρήση του είχε μιλήσει για την "ποιητική επίδραση", την ικανότητα ενός κειμένου να δημιουργεί συνεχώς διαφορετικές αναγνώσεις, χωρίς ποτέ να αναλώνεται πλήρως. Μάλλον πέσαμε μέσα στις ατέλειωτες δίνες των διαφορικών αναγνώσεων μιας ...διαφορετικής εικόνας! Πολύ ωραία η μεταφορά σου.

    Να'σαι καλά λοιπόν, και να με ενημερώσεις για τα εγκαίνια! ;)

    ReplyDelete
  41. Velvet, η ιστορία είναι μεγάλος βραχνάς τελικά. Γιατί ο καθένας την παρουσιάζει όπως θέλει.

    Δε θα ήταν άτοπος ο ισχυρισμός ότι η ιστορία είναι κατά μεγάλο ποσοστό προσωπικά σχόλια πάνω σε γεγονότα που έχουν συμβεί.
    Η ελληνική ιστορία παράδειγμα έτσι όπως γραφόταν στο τέλος του 19ου αιώνα, σήμερα θα προκαλούσε αγανάκτηση. Τότε βέβαια ικανοποιούσε τα συμφέροντα.

    Είναι οι διαφορετικές οπτικές με τις οποίες μπορεί κανείς να μεταφέρει γεγονότα. Δύσκολο κι επικίνδυνο "παιχνίδι" λοιπόν... Θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον αν ανταλλάσσαμε τα βιβλία της ιστορίας του σχολείου Τούρκοι με Έλληνες. Φαντάζεσαι τι είχε να γίνει!!!

    Σε ευχαριστώ Velvet!

    ReplyDelete
  42. Μαριάνα,
    με τόσες παραναγνώσεις θυμίζουμε κομμένη σκηνή της ταινίας Η Υπόθεση του Κλεμένου Πίνακα του maitre της παρανάγνωσης Raoul Ruiz (παίχτηκε στην ΕΤ1 πριν λίγες μέρες). Ο σουρεαλισμός ήταν μονόδρομος.
    Πράγματι τέτοιες «τυφλότητες» γεννούν ενδιαφέροντα πράγματα, ενίοτε. Σκέφτομαι και τη θέση ενός τρίτου που θα μπορούσε να συνδέσει τους δύο πίνακες σε μία καινούργια ερμηνεία.
    Συμπτωματικά, διάβαζα χθες (πάλι) τα πολύ ωραία κείμενά σου για το έργο της ερμηνείας.

    Πάντα τέτοια!

    ReplyDelete
  43. Δεν χορταίνω να παρατηρώ τις εικόνες. Ψωροκώσταινα....

    ReplyDelete
  44. χαχα, είδες να μην έχω τηλεόραση (ζω την κουλτούρα κατάλαβες!..) την έχασα την ταινία του Ruiz! Να'σαι καλά Άρη και σε ευχαριστώ εγκάρδια! Τι πιο γλυκό να μαθαίνει αυτός που γράφει ότι τον διαβάζουν..

    ReplyDelete
  45. Συμπυκνωμένη σε λίγους πίνακες ζωγραφικής, μερικές γελοιογραφίες εποχής και λίγα αλλά λιτά λόγια, η καλυτερη ιστορική αναδρομή - προσέγγιση στην χρόνια ελληνική κρίση........ http://epeirus.blogspot.com

    ReplyDelete
  46. Το απόσπασμα απο το θεατρικό του Μπ. Μπρέχτ είναι απο τα πιο εύστοχα σχόλια.. σαν να ηχεί απο το βάθος μιας συνείδησης η οποία στέκεται στο ύψος της!

    Απλά, σε ευχαριστώ θερμά για την εξαιρετική δουλειά σου!

    Να είσαι καλά..

    ReplyDelete
  47. Epeirus,

    -μα τι κολακευτικά λόγια είναι αυτά που γράψατε στο blog σας για το παρόν ιστολόγιο... το παρόν ιστολόγιο σας ευχαριστεί από τα βάθη της ηλεκτρονικής του ύπαρξης (κοκκινισμένη είναι επίσης και η ιδιοκτήτριά του)!

    Καλή συνέχεια!

    ReplyDelete
  48. Κλείστρο,

    σου παραθέτω το link προς κάποια μεταφρασμένα έργα του Β. Brecht που πιστεύω θα σε ενθουσιάσουν παρόμοια!

    Καλό μήνα και σε ευχαριστώ πολύ για το θερμό σου σχόλιο!

    http://www.alfavita.gr/plaisia/brecht.htm

    ReplyDelete
  49. Anonymous1/6/10 11:29

    Σνιφ! Σνιφ! Χμμμμ… Μου μυρίζει πρόκληση, εδώ γύρω!

    Να είμαστε αντικειμενικοί: δεν είμαι δα και ο φωτεινός παντογνώστης, αλλά έχω κάποια ιδέα, περί του «Γιατί Μεξικό και Ελλάδα;».

    Νομίζω ότι το κοινό έτος ανεξαρτησίας 1821 (αν και το ελληνικό κράτος κηρύχτηκε ανεξάρτητο και άρχισε να δομείται μετά τα 1829, ενώ το Μεξικό είχε ξεκινήσει νωρίτερα και κατέληξε στα 1821 ανεξάρτητο) λίγη σημασία έχει…
    Περισσότερο πρέπει να έχει να κάνει με την οικονομική και πολιτική εξάρτηση και των δυο χωρών από τις Μεγάλες Δυνάμεις. Πχ. την ίδια περίπου εποχή, μεταξύ 1855-1865, κι οι δυο χώρες υπέφεραν από ναυτικούς αποκλεισμούς και άλλες κυρώσεις από την Αγγλία και την Γαλλία: η Ελλάς επειδή τάχθηκε (έστω ανεπισήμως) υπέρ της Ρωσίας, κατά των Αγγλο-Γάλλων, κατά τον Κριμαϊκό πόλεμο (1853-1856), κυρίως όμως επειδή χρωστούσε τα μαλλιοκέφαλα της στους τελευταίους, αυτοί απέκλεισαν τον Πειραιά κι έκαναν ζημιές. Το Μεξικό, ως γνωστόν, αφού έχασε 40% των εδαφών του από τις ΗΠΑ στον πόλεμο του 1847, επειδή χρωστούσε επίσης στους Αγγλο-Γάλλους, αυτοί απέκλεισαν την χώρα στα 1861 κι ο Napoléon III, αυτοκράτωρ των Γάλλων, ανησυχώντας για την πολιτικο-οικονομική διείσδυση των Γιάνκηδων στην περιοχή συμφερόντων του, έστειλε τον ξάδερφο του Maximilian να γίνει αυτοκράτωρ του Μεξικό, αλλά αυτός κατέληξε τουφεκισμένος.

    Εάν μου δίνατε συγκεκριμένες πληροφορίες σχετικά με την ημερομηνία δημοσίευσης της συγκεκριμένης γελοιογραφίας, θα μπορούσα να απαντήσω με μεγαλύτερη σαφήνεια…
    Ξέρω πάντως ότι η εφημερίς Charivari είναι αυτή που είχε παρουσιάσει τον βασιλιά των Γάλλων, Louis-Philippe I, ως αχλάδι (στα γαλλικά, όταν αποκαλείς κάποιον «καλό αχλάδι», σημαίνει ότι τον οικτίρεις ως «καλό ανθρωπάκι»· οι αντιπολιτευόμενοι τον βασιλέα τον θεωρούσαν συμπαθή, αλλά μαλθακό κι ανίκανο).

    Α, ναι: και προς τους/τις ανώνυμους/-ες που λένε διάφορα: δεν ξέρω εάν οι Μαριάνα είναι ιστορικός τέχνης, εγώ όμως, ως ιστορικός (σκέτος), μπορώ να πω με βεβαιότητα ότι η Μεγάλη Ιδέα ήκμασε πράγματι επί Όθωνα, μάλιστα ήταν η μόνη πρόταση της εξωτερικής πολιτικής του.
    Επί Βενιζέλου, κόντεψε να πραγματωθεί, αλλά τελικά γκρεμίστηκε: όταν η διάδοχη κυβέρνηση Γούναρη ενταφιάζει στα 1922 την Μεγάλη Ιδέα, λόγω Μικρασιατικής Καταστροφής, είναι δύσκολο να ισχυριστούμε ότι επί Βενιζέλου η Μεγάλη Ιδέα άκμασε· πρώτα πέθανε αυτή και μετά ο Βενιζέλος… Έτσι;

    Αυτά από τον Θερσίτη και καλή συνέχεια με τις πάντα μυστήριες αναρτήσεις
    (εάν μπορούσαμε να τις πάρουμε και στην παραλία!)

    ReplyDelete
  50. Hi Mariana! How have your life been these days? Are you enjoying the summer? We were in a period of fog and rains for a while but now sun set in again :) What are you up to? I love the images from your post - they interestingly match each other.

    ReplyDelete
  51. Anonymous7/6/10 01:13

    Ευχαριστώ γι αυτήν την ευρηματική και πολύ ενδιαφέρουσα αναδρομή. Άλλο τόσο μου άρεσε η εύστοχη παρατήρησή σου περί κρατών και φαντασμάτων καθώς και το σχόλιο περί επικινδυνότητας ρομαντικών ιδανικών.

    @ Άρη and all:
    Μήπως γνωρίζεις τον τίτλο του πίνακα, στα “φαντάσματα” του οποίου αναφέρθηκες;

    http://imagehosting.gr/show.php/1387833_.png.html

    Ούννος ο Βελανιδοφάγος

    ReplyDelete
  52. Άρης7/6/10 22:26

    Βελανιδοφάγε Ούννε
    δεν γνωρίζω τίποτα για τον εν λόγω πίνακα. Πρέπει να είναι σκηνή από χαρέμι. Ίσως η Μαριάνα ή ο ιστορικός Anonymous μπορούν να βοηθήσουν.

    ReplyDelete
  53. Γεια σου Θερσίτη!
    Σνιφ σνιφ σνιφάρισα μια έξοχη γραμμή ιστορικής αναδρομής. Πολύ κατατοπιστική η εξήγησή σου. Η ημερομηνία δημοσίευσης πρέπει να ήταν τον Δεκέμβρη του 1858, οπότε έπεσες διάνα με τις υποθέσεις σου!

    Σχετικά με την Μεγάλη Ιδέα και τον Όθωνα απλά μετέφερα τα λεγόμενα της λεζάντας που ανήκουν στον Grossi και βρίσκονται στην Εθνική Βιβλιοθήκη του Παρισιού... και βέβαια η μεγάλη ιδέα εμφανίστηκε τον 19ο αιώνα με την έξαρση των εθνικιστικών αντιλήψεων και όχι τον 20ο!

    Να'σαι καλά Θερσίτη, ας ορμήσουμε στα αγριογούρουνα τώρα!

    ReplyDelete
  54. Hi gurl! Thanks for dropping by! Much of raining here, Scorpions had a live performance in our city, it was fun. I'm glad you like the post!
    kisses Olga! ***

    ReplyDelete
  55. Ούννε Βελανιδοφάγε, στο σωστό μέρος ήρθες! Εδώ Μαριάν Αντιντοματοφάγος! Σε ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια.
    Ο πίνακας ανήκει στον Ingres.
    Καλή συνέχεια!

    ReplyDelete
  56. Ούννος ο Βελανιδοφάγος8/6/10 14:59

    Γεια σου Aντιτοματοφάγε,

    ευχαριστώ για την πληροφορία, βάσει της οποίας ήταν εύκολο να ταυτοποιηθεί ο πίνaκας ως "Odalisque with a slave". Επίσης επιβεβαιώθηκε η θεωρία, ότι η μνήμη μου αποτελείται, αν όχι ακεραία, σε ικανό ποσοστό από ελβετικό τυρί. Τα καλά λόγια ήταν ειλικρινή, επομένως περιττεύουν οι ευχαριστίες :-)
    Ich freue mich schon auf den Gemütswert Deines nächsten Einfalles.

    ReplyDelete
  57. Έχεις καιρό να δώσεις πάλι το στίγμα σου κι εύχομαι να πηγαίνουν όλα καλά... Αν είσαι σε διακοπές, καλά να περνάς...

    ReplyDelete
  58. Σε ευχαριστώ για το μήνυμά σου Διάττων!
    Σε διακοπές ήμουν και επέστρεψα :)
    Να'σαι καλά!

    ReplyDelete
  59. θα ήταν ενδιαφέρον να βλέπαμε και τις σύγχρονες απεικονίσεις... Βέβαια, η ιστορία θα το δείξει, όμως η ιστορία δεν είναι τίποτε άλλο από τη δράση του παρόντος... βλέπε "focus" γερμανιας κλπ...

    ReplyDelete
  60. χμμ! Πράγματι θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον η συγκέντρωση σύγχρονων απεικονίσεων της Ελλάδας μέσα ιδίως όπως το θέτεις -από τον περιοδικό τύπο. Από τότε που έκανα αυτή την ανάρτηση δεν βλέπω να έχει αλλάξει και τίποτα (όχι ότι είχαμε και καμιά ελπίδα)...

    ReplyDelete
  61. Η ιστορία εξάλλου επαναλαμβάνεται...
    το κακό είναι ότι δε μάθαμε τίποτα από τα λάθη του παρελθόντος...

    ReplyDelete