Παραδείγματα αφροδισιακών της μπουρζουαζίας του 19ου αιώνα: (μέρος β') Kωμική κι ερωτική πορνογραφία

 λεπτομέρεια του έργου:
Η έκσταση της Αγίας Θηρεσίας, Gian Lorenzo Bernini, 1645-1652
(μάρμαρο, εκκλησία Santa Maria della Vittoria, Ρώμη)
Πηγή: Gombrich E.H., Το χρονικό της τέχνης, εκδ. Μορφωτικό ίδρυμα εθνικής τραπέζης, Αθήνα, 1994

Η ισπανίδα Αγία Θηρεσία (Teresa of Avila) που έζησε τον 16ο  αιώνα, είχε συνδεθεί και στο παρελθόν με μια τολμηρή καλλιτεχνική δημιουργία, μια σκηνή εμπνευσμένη από το αυτοβιογραφικό της έργο στο οποίο μιλάει:
«για μια στιγμή θείας έκστασης όταν άγγελος Κυρίου διαπέρασε την καρδιά της με ένα χρυσό φλεγόμενο βέλος, γεμίζοντάς την με πόνο αλλά και με άφατη ευδαιμονία»,[1] 
επιτρέποντας μετέπειτα αμφισβητήσεις της θρησκευτικής εμπειρίας που την διακατείχε, κάνοντας λόγο για μια μάλλον:
«λιμπιντική έκφραση με θρησκευτική τιάρα».[2] 

Τον 19ο  αιώνα ο βέλγος καλλιτέχνης και τυπογράφος Félicien Rops δημιούργησε μια σειρά εικονογραφήσεων διακωμωδώντας τον οργασμό της αγίας αλλά και άλλες πτυχές της πνευματικής ζωής. Ο F. Rops γνωρίστηκε με τον Ch. Baudelaire και εικονογράφησε μέρος των ποιημάτων του από «Τα άνθη του κακού» που λογοκρίθηκαν στη Γαλλία και εκδόθηκαν στο Βέλγιο, ενώ θαυμάζονταν από συγχρόνους του, ιδιαίτερα από εκπροσώπους των κινημάτων του Συμβολισμού και του Αισθητισμού.

Η αγία Θηρεσία, Felicien Rops
Πηγή: Joachim H.N., Felicien Rop 1833-1898, Gerd Hatje, 1999 

   Τα επαιτικά τάγματα, Ο φιλότεχνος καλόγερος

Ο ιερέας εξαίρει τη νέα που αποποιείται
τα υλικά αγαθά και λούσα


Ωστόσο μια από τις μεγαλύτερες πηγές του «κακού» εμφανίστηκε επίσης στις αρχές του 16ου αιώνα, όταν ένας ιταλός δούκας παρήγγειλε μια σειρά πορνογραφικών εικόνων για ιδιωτική χρήση. Μόλις τις είδε ο Pietro Aretino εμπνεύστηκε δεκαέξι πορνογραφικά σονέτα, ένα για κάθε εικόνα, κι έγινε ο εισηγητής της μοντέρνας ερωτικής λογοτεχνίας στην Ευρώπη. Έτσι, αν και οι πορνογραφικές εικονογραφήσεις καταστρέφονταν συστηματικά, επανεμφανίζονταν σε διάφορες επανεκτελέσεις χάρη στα πορνογραφικά κείμενα του Aretino που διασώζονταν:

“Let’s make love my beloved, let’s make love right away since we are all born for this. And If you adore my cock, I love your pussy, and the world wouldn’t be worth a fuck without this. And if it were decent to screw after death I would say: Let’s screw so much that we die of it, and in the beyond we’ll fuck Adam and Eve, who found death so indecent. […]”



I modi, ανώνυμος, π. 1830, Γαλλία
Πηγή: http://www.erotomane.org/


Κι ενώ το στοιχείο της λαϊκότητας δεν απέπνεε κανέναν αισθησιασμό για την μπουρζουαζία, αυτή η κοινωνική τάξη εκπλήρωσε στη λαϊκότατη «Ανατολή» τις πιο κρυφές και εκστατικές της φαντασιώσεις, κρύβοντας επιμελώς τα στοιχεία που την ενοχλούσαν από τους πίνακές της. Ο οριενταλισμός στη ζωγραφική του 19ου αιώνα  χαρακτήρισε ένα σύνολο από έργα τέχνης που απεικονίζουν έναν ανύπαρκτο κόσμο, αποκύημα της φαντασίας των ρομαντικών οι οποίοι έκαναν κάποιες απλές αναγωγές:

ταύτισαν τη λαϊκότητα της Ανατολής με τον εξωτισμό και τις ιθαγενείς λευκές γυναίκες με τον ερωτισμό. Όπου η λαϊκότητα γινόταν υπερβολικά χυδαία βλεπόταν ως κωμική και όπου δεν υπήρχαν λευκές γυναίκες, εφευρίσκονταν.


Το νησί, Richter & Shenton, 1834
Πηγή: Παπασταύρος Α., Λόρδος Μπάυρον: από τα Γιάννενα στην
αθανασία, εκδ. Δωδώνη/Οδυσσέας, Αθήνα, 2006

Ο γλυκερός άντρας και η ημίγυμνη χαρωπή γυναίκα που πέφτει στην αγκαλιά του, είναι από την εικονογράφηση του έργου του Μπάιρον
«Το νησί», μια ιστορία με «…εξωτικά νησιά, όμορφες κοπέλες της Ταϊτής και σκληρούς ναυτικούς».       


Παρακάτω ο G. Flaubert περιγράφει έκτροπες σκηνές από την Ανατολή που διασκέδαζαν τους αναγνώστες του:

«Για να διασκεδάσει το πλήθος, ο γελωτοποιός του Μωχάμεντ Άλι πήρε μια γυναίκα στο παζάρι του Καΐρου μια μέρα, την έβαλε πάνω στον πάγκο ενός καταστήματος και έσμιξε μαζί της δημόσια ενώ ο μαγαζάτορας κάπνιζε ατάραχος την πίπα του.

Στο δρόμο από το Κάιρο προς τη Σούμπρα αρκετό καιρό πριν, ένας νεαρός άνδρας αφέθηκε να σοδομηθεί από έναν μεγάλο πίθηκο όπως στην παραπάνω ιστορία, για να τραβήξει το ενδιαφέρον και για να κάνει τους ανθρώπους να γελάσουν.

Ένας ασκητής πέθανε κάποτε -ένας ηλίθιος- που για καιρό τον θεωρούσαν άγιο. Όλες οι μουσουλμάνες γυναίκες έρχονταν να τον δουν και τον αυνάνιζαν -στο τέλος πέθανε από εξάντληση- από το πρωί ως τη νύχτα μια ασταμάτητη εκσπερμάτωση»
.[3]

Le Brenn et sa part de butin, Paul Jamin, 1893
(λάδι σε μουσαμά, ιδιωτική συλλογή)
Πηγή: http://www.artcyclopedia.com

Νέες λευκές γυναίκες που βρίσκονται αιχμαλωτισμένες και γυμνές μέσα σε έναν πολυτελή σκηνικό διάκοσμο αποτελούν τα λάφυρα της μάχης.

[1] Gombrich E.H., Το χρονικό της τέχνης, εκδ. Μορφωτικό ίδρυμα εθνικής τραπέζης, Αθήνα, 1994, σ.438
[2] Αριστηνός Γ., «Ο οργασμός της Αγίας Θηρεσίας», Ελευθεροτυπία στήλη «Τέχνες», 2 - 27/09/2008
[3] Said E., Οριενταλισμός, Νεφέλη, Αθήνα, 1996, σ.129

38 comments:

  1. εξαιρετική η ανάρτησή σου φίλη Μαριάνα!, διάβασα πράγματα που δεν τα γνώριζα μέχρι σήμερα.Καλημέρα!

    ReplyDelete
  2. Κατι μαθαινουμε παντα οταν περναμε απο το blog της φιλης Μαριανας!

    Να σαι καλα!
    Φιλια :)

    ReplyDelete
  3. Palale, σε ευχαριστώ!
    Αυτά τα μικρά γραμματάκια στην ιστορία της τέχνης έχουν πάντα πολύ ενδιαφέρον.

    ReplyDelete
  4. Γεια σου Elva! Είναι ένα διδακτικό blog λοιπόν :) Καλή συνέχεια και σε σένα!

    ReplyDelete
  5. πολύ καλή δουλειά έκανες...
    με μεγάλο ενδιαφέρον το διάβασα!
    πού τα βρίσκεις όλα αυτά;

    θα διαβάσω κι άλλες αναρτήσεις σου...
    καλό απόγευμα!

    ReplyDelete
  6. καλώς ήρθες απλοΠοίηση,

    διάβασμα διάβασμα διάβασμα, κάπου εκεί τα βρίσκω :)
    Σε ευχαριστώ πολύ και προπάντων για το μήνυμα που μου άφησες και το ότι θα δεις και τις άλλες αναρτήσεις...

    Καλό απόγευμα

    ReplyDelete
  7. ναι, πολύ ωραια Μαριανα, μπραβο...

    ReplyDelete
  8. Και η συνέχεια εξαιρετική.
    Καταπληκτικές εικόνες..

    Μπράβο Μαριάνα
    :-)

    ReplyDelete
  9. Ειρήνη σε ευχαριστώ για την ενθάρρυνσή σου!

    ReplyDelete
  10. Βάσσια,
    να είσαι καλά, κάποιες από τις εικόνες ήταν πραγματικά δύσκολο να βρεθούν. Φιλιά!

    ReplyDelete
  11. Ένα μήνα περιμέναμε τη συνέχεια του πρώτου μέρους! Πάντως, δεν είναι μόνο το διάβασμα (όπως είπες σε προηγούμενο σχόλιο) που διέκρινα ως θετικό, πρέπει επίσης να έχεις το δικό σου τρόπο να ψάχνεις, αν κρίνω απ' το περιεχόμενο και τον τρόπο παρουσίασης της ανάρτησής σου!

    Πολλά μπράβο φίλη μου!

    ReplyDelete
  12. Μαριάννα και οι δύο αναρτήσεις επιμορφωτικές. Πολύ καλή η παρουσίαση επίσης.

    ReplyDelete
  13. Διάττων... τι blogger είμαι αν είναι να ποστάρω μια φορά τον μήνα ε; :p Σε ευχαριστώ για την ιδιαιτερότητα που μου καταλογίζεις. Να σου δείξω επίσης επί της ευκαιρίας μια ανακάλυψή μου στη μουσική, τον ξέρεις;
    http://www.youtube.com/watch?v=R_OM1l9kYcs

    ReplyDelete
  14. Σε ευχαριστώ NdN! Φοβερή η δική σου ματιά και γραφή για το ταξίδι σου στην Κούβα, να'σαι καλά

    ReplyDelete
  15. Και βέβαια τον ξέρω αγαπητή μου φίλη. Είναι καλλιτέχνης R'n'B, ειδικευμένος στο στυλ "Ουάουα" (ελπίζω να σου είναι γνωστή η ορολογία αυτή) γι' αυτό κι έχει αυτό το ψευδώνυμο (Wah Wah)... Ακολουθεί και σόλο καριέρα αλλά είναι και session μουσικός...

    ReplyDelete
  16. Anonymous19/4/10 12:57

    Λοιπόν, αυτή η ανάρτηση με έβαλε σε σκέψη: φαίνεται ότι έχω ένα μικρό κενό να καλύψω… Ενώ για το δεύτερο μισό του 19ου ξέρουμε ότι για όλα φταίει η ηθική της βασιλίσσης Victoria, για την περίοδο μεταξύ Αναγέννησης και Άνοιξης των Λαών (1848) δεν είμαι σίγουρος για το ποιο κοινωνικό, θρησκευτικό ή άλλο ιδεολογικό χαρακτηριστικό, καταγόμενο από τον Μεσαίωνα, πρέπει να κατηγορήσουμε…

    Πάντως οι άνθρωποι ήσαν απίστευτοι· κι αυτός ο άτιμος ο Flaubert, ήταν ανάγκη να είναι ΠΑΝΤΑ τόσο παραστατικός;!;!

    Πάντως (δεν αντέχω, θα το πω) ο Brennus του Paul Jamin, είναι τυπική γαλατική φιγούρα με το κωνικό φτερωτό κράνος.

    Και με την ευκαιρία: σε μια τηλεοπτική συνέντευξη του, ο René Goscinny (σεναριογράφος του Astérix) λέει: «…ερωτισμός (δεν έχω τίποτα εναντίον του), ερωτισμός και χιούμορ αναμιγνύονται άσχημα. Όταν βλέπετε κάτι ερωτικό, δεν σας κάνει ιδιαίτερη όρεξη για γέλια […], κι όταν ανακατεύουμε τον ερωτισμό και το χιούμορ, περνάμε εύκολα στην πορνογραφία». Υποθέτω ότι θα συμφωνήσεις, Μαριάνα· προς τα εκεί δείχνει αυτή η ανάρτηση, σωστά;…

    Χαιρετισμούς!
    Θερσίτης

    ReplyDelete
  17. HI Mariana! How are you doing these days, lady? :) Hope not too busy and all is well! Spring has finally arrived here, we'are starting to have green leaves!

    ReplyDelete
  18. Καλα και που τα ξέρεις ολα αυτα εσυ
    Τοσο μικρό κορίτσι
    Συγχαρητήρια παντως
    .......

    ReplyDelete
  19. Τέλειο post !!!

    ReplyDelete
  20. Σήμερα θα ήθελα να σε καλέσω στη σημερινή μου ανάρτηση. Θέλω να πιστεύω πως έχει ενδιαφέρον...

    Καλό μεσημέρι...

    ReplyDelete
  21. Σκέτη απόλαυση! Λοιπόν...

    Διακρίνω πράγματι γαλάτικη περηφάνια στον Brenix. Πρέπει να είναι μάλλον ικανοποιημένος από τα λάφυρα πολέμου. Αν κάνεις κι ένα zoom θα δεις κάτω από το παχύ του μουστάκι ένα σαρδόνιο χαμόγελο, τι να έχει άραγε στο μυαλό του...

    Σωστά υπέθεσες ότι θα συμφωνήσω με την σκέψη του Goscinny. Συμφωνώ και με το παραπάνω! Αποδεικνύεται άλλωστε και μέσα από τα συγκεκριμένα γραπτά του Flaubert ότι η υπερβολή που είναι ένα χαρακτηριστικό στοιχείο του κωμικού, μετατρέπει τον ερωτισμό σε πορνογραφία (μέσω της υπερβολής και της έντασης περνάμε δηλαδή από το soft στο hard...) Υπάρχουν όμως και άλλα στοιχεία που διαχωρίζουν την κωμική πορνογραφία από την σοβαρή ας πούμε (για μια ερμηνεία του κωμικού μπορείς να διαβάσεις εδώ http://zmariana.blogspot.com/2009/05/26-27_28.html ) αλλά υπάρχουν άλλα τόσα που αποδεικνύουν πόσο κοντά βρίσκεται ο ερωτισμός και το κωμικό στοιχείο.

    Οι έννοιες έχουν την ιδιότητα να περιπλέκονται μυστήρια, όπως τα σχήματα του M. C. Escher· νομίζεις ότι έχεις βρει μια ρεαλιστική διάσταση του σχεδίου ή ένα μοτίβο, το οποίο όμως αναιρείται μόλις τοποθετήσεις την ματιά σου σε κάποιο άλλο σημείο.

    Οπότε ταυτόχρονα έχω και τις ενστάσεις μου για την σκέψη του Goscinny. Η αυτοαναίρεση είναι η διαλεκτική φύση της σκέψης στην οποία είμαι ιδιαίτερα επιρρεπής (δε θέλω να σε βάλω να διαβάσεις όλο το ιστολόγιό μου, μόνο ένα παράδειγμα γύρω από την διαφωνία, την συμφωνία και την σκέψη http://zmariana.blogspot.com/2009/05/blog-post_03.html )

    Ερ.: Αλήθεια, πώς βάζεις την άνω τελεία; (την οποία χρησιμοποίησα κάνοντάς την paste από εσένα)...

    Καλό ξημέρωμα Θερσίτη!

    ReplyDelete
  22. Hi gurl!

    Spring is also here, many bees and the sparrows come to eat crumbs outside my window (but they were doing this in winter too :p )

    I'm always too busy but I find some spare time before dawn.

    Thanks for the comments, they always cheer me up!Take care

    ReplyDelete
  23. χαχα να'σαι καλά Velvet,

    είδες τι μπορεί να ξέρει ένα κορίτσι; Η ικανότητα που με βοηθάει στο να βρίσκω αυτές τις πληροφορίες είναι η εξής: η αξιολογική εκτίμηση βιβλίων μέσω της μυρωδιάς τους. Ανοίγω ένα βιβλίο και δε μπορώ να αντισταθώ να μην το μυρίσω! Συγκεκριμένες εκδόσεις έχουν συγκεκριμένες μυρωδιές. Δεν είναι τυχαίο ότι τα αγαπημένα μου βιβλία έχουν και αγαπημένες μυρωδιές!! (σε κούφανα πάλι)

    Καλό σου ξημέρωμα!!!

    ReplyDelete
  24. Habilis σε ευχαριστώ για την ενθάρρυνση!!

    ReplyDelete
  25. Διάττων έφτασα ήδη! όσο για τον wah wah watson, τι να πω. Πετάς! :)

    ReplyDelete
  26. 'Εξοχο!
    Υπάρχει τρίτο μέρος;

    Όπως λες, είναι αυτά τα μικρά γραματάκια που έχουν ενδιαφέρον όχι μόνο στην ιστορία της τέχνης αλλά στην Ιστορία γενικά. Οι μικρές ιστορίες της Ιστορίας όπως μου αρέσει να λέω.

    ReplyDelete
  27. Καλή τύχη για την επίσημη πρώτη των γιαγιάδων της Ηπείρου.
    Καλοτάξιδες! κι εσύ και οι γιαγιάδες «σου».

    ReplyDelete
  28. Γεια σου Άρη!
    Ναι όπως τα λες, αυτά τα μικρά γραμματάκια αποκαλύπτουν πτυχές που σε κάνουν να βλέπεις το όλον περισσότερο συνειδητοποιημένα.
    Να είσαι καλά, σ'ευχαριστώ για το μήνυμά σου και τις ευχές για ούριους ανέμους! Δεν ξέρω αν θα υπάρξει τρίτο μέρος.. χμμ για να δούμε..

    ReplyDelete
  29. Μαριάνα, το να διαβάζω αυτό το μπλογκ είναι μεγάλη απόλαυση. Το μόνο μου σχόλιο είναι ότι δεν έχω λόγια :))

    ReplyDelete
  30. Σ' ευχαριστώ el Romandante, ομοίως για το blog σου. Έχω την αίσθηση ότι είσαι συμπολίτης, αλλά πάλι, μπορεί να κάνω και λάθος... :)

    ReplyDelete
  31. This comment has been removed by the author.

    ReplyDelete
  32. Γεια σου Ειρήνη,
    σε ευχαριστώ πολύ για την επισήμανση, έριξα δύο ματιές και ένα σχόλιο... ;)

    ReplyDelete
  33. Εύχομαι Καλή Πρωτομαγιά
    Και Καλό Μήνα Μαριαν
    .....

    ReplyDelete
  34. Να'σαι καλά Velvet!
    Ωραία μέρα είχε την Πρωτομαγιά... βρέθηκα στο δασάκι στο νησάκι :) Καλό σου μήνα!

    ReplyDelete
  35. Guess in the olden age it was quite liberal on sex and erotica!

    ReplyDelete
  36. شركة تسليك مجاري شمال الرياض
    التي يعتمد عملها علي استخادم المياه مثل المطاعم و المجازر و غيرها فلذلك لابد من اتخاذ السرعة في حل تلك المشكلة حتي لا تتضاعف المشكلة
    شفط بيارات شمال الرياض
    و تسبب في أزمة في العمل و لذلك لابد من الاتصال بنا علي شركات تسليك المجاري بالرياض علي الفور فلا داعي للتردد .
    شركة شفط بيارات بالرياض
    شركات تسليك المجاري بالرياض كثيرة ولكن :
    شركة شفط بيارات بالدمام
    نحرص في شركة تسليك مجارى بالرياض علي تقديم أفضل ما ليدنا حتي تحصلوا علي خدمات ممتازة
    شركة تسليك وتنظيف البيارات بالدمام
    تتشرفون بها في اي وقت فنحن نريد كسب عدد كبير من العملاء و ذلك عن طريق تقديم خدمات مميزة وأيضا بتكاليف غير باهظ
    شركة تسليك مجاري بالرياض
    ة فنحن نريد ان نقدم خدمات ممتازة بتكاليف غير باهظة فقط اتصلوا بنا علي رقمنا الموحد امام حضراتكم

    ReplyDelete